Gezegenlerin yerçekimi kuvvetleri birçok bilim insanı tarafından incelenmiş ancak birbirinden farklı teoriler ortaya çıkmıştır. Peki, tüm gezegenlerde yerçekimi var mıdır, gezegenlerin yerçekimi kuvvetleri nedir?
Yerçekimi - gök itimi gibi nitelendirmeler ile bilim insanları arasında zaman zaman ismi ya da teorileri tartışılsa da, ülkemizde sık sık eğlenceli parodilerde yer bulsa da, günümüzün bilimsel veri ve bilgileri ışığı altında yerçekiminin varlığı bilinen bir gerçektir.
Gezegenimiz olan dünyada ve diğer gezegenlerde yerçekimi kuvveti var mıdır, gezegenlerde olan yerçekimi kuvveti nedir? Yerçekimi kuvveti nasıl hesaplanmaktadır? gibi soruların cevapları yazımızın devamında yer almaktadır.
Öncelikle tüm gezegenlerde yerçekimi var mıdır sorusunun cevabını verecek olursak, evet dünyamız da dahil olmak üzere tüm gezegenler belirli bir yerçekimi kuvvetine sahiptirler. En anlaşılır ifade ile her gezegen üzerindeki cisimleri kendine çekmektedirler.
Yerçekiminin varlığı ile ilgili birçok bilim insanı tarafından birbirinden farklı teoriler, araştırmalar ve analizler öne sürülmüştür.
Birçoğumuz yerçekimini; Isaac Newton’un elma hikayesi ile bilmekteyiz. Çocukluğumuzdan itibaren, okullarda da öğretilen “Newton’un kafasına elma düşmesi sonucu yerçekimini fark etmesi, aydınlanması” ile yerçekiminin bulunduğu yönündedir.
Yerçekimi denilen esas olarak iki cismin birbirini çekmesi durumudur. Başına düşen elma ile yerçekimini bulduğu hikayesi ile de tanıdığımız bilim insanı Newton’un çekim yasası iki cismin birbirini çekimini şu formül ile ifade etmektedir. F = G.m1.m2/r2 burada G olarak belirtilen ifade sabit bir değerdir. Formülde bulunan m’ler, birbirini etkileyen yani çeken iki cismin kütlesini ifade etmektedir. Formülde yer alan r ise söz konusu iki kütlenin merkezleri arasındaki uzaklığı belirtmektedir.
Gezegenlerin Yerçekimleri
Formülde sabit bir değer olduğunu ifade ettiğimiz G sabiti 6.674×10-11 N m2/kg2 değerine sahiptir. Dünyanın yerçekimi kuvvetini g olarak ifade edilmektedir ve bu g değerinin 9,8 civarında olduğu kabul edilmektedir.
Merkür Gezegeninin Yerçekimi
Bilinen en küçük gezegen olan Merkür’ün, yarıçapı 2,440 km ve kütlesi 3.30 × 1023 civarında olduğundan yerçekimi ivmesi yaklaşık olarak 3,7 m/s2 çıkmaktadır.
Venüs Gezegeninin Yerçekimi
Dünyamıza en yakın gezegen olan Venüs’ün, yarıçapı 4,6023×108 km ve kütlesi 4,8675×1024 kg civarında olduğundan yerçekimi ivmesi yaklaşık olarak 8,87 m/s2 çıkmaktadır.
Mars Gezegeninin Yerçekimi
Mars Gezegeni Dünyaya en çok benzetilen gezegenlerin başında geldiğinden gezegenler ile çalışmaların büyük bir kısmı Mars üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Mars gezegenini yarıçapı 3.389 km kütlesi ise 6,4171×1023 kg civarında olduğundan yerçekimi ivmesi yaklaşık olarak 3,7 m/s2 çıkmaktadır.
Bilinen diğer gezegenlerin yerçekimi kuvveti ise aşağıda belirtildiği oranlardadır:
- Jüpiter: 25,8 m/s2
- Satürn: 10,44 m/s2
- Uranüs: 8,69 m/s2
- Neptün: 11,15 m/s2